- Dojeżdżam do pracy autobusem z Maślic do centrum – opowiada poruszająca się na wózku Teresa Żuk. – Prawie zawsze mogę sama dostać się do pojazdu. Również większość budynków publicznych jest już dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. Kiedyś było zupełnie inaczej, choćby w czasach gdy wybierałam szkołę średnią. Odmówiono mi wtedy przyjęcia do placówki, która nie miała potrzebnych udogodnień.
Oczywiście na większe problemy mogą napotkać ludzie mieszkający daleko od dużych metropolii. Gminy mają obowiązek zapewnić kształcenie wraz z dowozem niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży, ale tylko w ramach obowiązkowej edukacji w szkole podstawowej i gimnazjum. Później wszystko zależy od możliwości (a zwykle i zamożności) rodziny lub przyjaciół. Jeśli młody człowiek nie ma możliwości sprawnego dojazdu do dużego miasta, traci często motywację do dalszej nauki.
- Brak wykształcenia jest główną przyczyną późniejszych trudności na rynku pracy – przekonuje Tadeusz Krasoń, prezes Wrocławskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych zrzeszającego ponad 30 stowarzyszeń. – Prawie połowa z nich ma tylko niepełne podstawowe wykształcenie, a tylko 4,5% skończyło studia wyższe. Zaledwie 16% tej społeczności w wielu produkcyjnym jest aktywna zawodowo, co nie ma zwykle związku z ich możliwościami umysłowymi.
Tymczasem wiele przykładów świadczy, że osoby niepełnosprawne potrafią osiągnąć naprawdę dużo. Niesłysząca kobieta pracuje w wiedeńskim zespole architektonicznym. Obecny prezes Związku Literatów Polskich Andrzej Bartyński jest niewidomy od czasu strasznych przeżyć wojennych. Dziewczyna z porażeniem wszystkich kończyn potrafiła opanować materiał szkoły podstawowej i średniej wskazując litery oczami na tablicy.
- W listopadzie wrocławski sejmik będzie obchodzić piętnastolecie istnienia – opowiada prezes Krasoń. – Przez ten czas wiele zmieniło się na lepsze. Przede wszystkim doprowadziliśmy szybko do nowelizacji prawa budowlanego. Teraz, przy powstawaniu nowego obiektu oraz podczas wszelkich remontów ulic, wymagana jest likwidacja barier architektonicznych - niższe krawężniki, podjazdy przy budynkach, to powinien być już standard.
Powszechne wyobrażenie osoby niepełnosprawnej to człowiek poruszający się na wózku. Tymczasem na Dolnym Śląsku jest ich tylko kilkuset, podczas gdy znacznie więcej osób zmaga się z problemami ze słuchem czy wzrokiem.
- Trudno w to uwierzyć, ale w XXI wieku wśród ludzi niesłyszących są analfabeci – zapewnia Tadeusz Krasoń. – Jedyną szansą komunikacji ze światem jest dla nich język migowy. Tymczasem wielu pracowników publicznych instytucji nadal go nie zna. Mamy nadzieję, że niedługo wejdzie w życie ustawa uznająca go za język urzędowy. Wielkim rzecznikiem tej, i innych naszych spraw, jest poseł Sławomir Piechota.
Niepełnosprawnym przychodzą z pomocą liczne wynalazki techniczne. Do korzystania z literatury nie jest już potrzebne opanowanie alfabetu Braille’a. Dzisiaj specjalny czytnik komputerowy przekazuje treść podręcznika, który niewidomy uczeń lub student może odtworzyć wiele razy. Gdyby tylko kartki w książkach nie były klejone i dałoby się je łatwo wyjąć…
Pracownicy WSON-u za duży sukces uważają zmianę nastawienie społecznego. Coraz więcej osób niepełnosprawnych wychodzi z domów, zaczyna wierzyć w swoje szanse i zdolności. Często motorem tych zmian są rodziny, które zachęcają nawet ciężko upośledzone dzieci do aktywności.
- Nie lubię używać słowa integracja, bo sugeruje ono, że mamy do czynienia z jakąś obcą grupą – zauważa Tadeusz Krasoń. – Tymczasem niepełnosprawni są takimi samymi członkami społeczeństwa jak ludzie całkiem zdrowi fizycznie. Powinniśmy dać im po prostu szansę na normalne życie.
