Choroby serca i naczyń ciągle stanowią najczęstszą przyczynę zgonu w Polsce. Co można zrobić, aby zmienić te niepokojące statystyki?
Jak w przypadku wielu innych dolegliwości, skuteczność leczenia chorób serca zależy od szybkiego rozpoznania i natychmiastowej interwencji. Tymczasem, ze względu na niewystarczającą ilość punktów konsultacyjnych, długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty, a także brak świadomości zagrożeń u pacjentów, interwencje bywają podejmowane zbyt późno.
Co zatem powinno wzbudzić nasz niepokój?
Pierwsza grupa objawów wiąże się z chorobą niedokrwienną serca. W tym wypadku należy zwracać uwagę na pogarszającą się tolerancję wysiłku, której mogą towarzyszyć uciskające bóle zamostkowe, lub w okolicy przedsercowej, często promiemniujące do lewej reki, czy też do podstawy szyi. Bardzo często bagatelizowane są też bóle w okolicy żołądka, które mogą mieć przyczynę sercową.
Kolejna grupa dolegliwości wiąże się z różnego rodzaju arytmiami. Nasz niepokój powinny budzić na przykład epizody kołatania serca, które nagle się zaczynają i często samoistnie kończą. Arytmie mogą być z jednej strony przejawem choroby niedokrwiennej serca, z drugiej zaś moga one występować przy "czystych naczyniach wieńcowych" i wiązać się z wrodzonymi wadami strukturalnymi serca (np. wadami zastawkowymi; arytmogenną dysplazją prawej komory), albo z nieprawidłowościami układu przewodzącego serca, często pod postacią dodatkowych dróg przewodzenia, którymi mogą propagować się i "zapętlać" impulsy wytwarzane przez naturalne, prawidłowe "rozruszniki serca" (węzeł zatokowy lub przedsionkowo-komorowy).
Bardzo istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób serca, jest nasza dziedzicznie uwarunkowana predyspozycja do ich pojawienia się; należy zatem uważnie przyjrzeć się naszym najbliższym krewnym, gdyż czynnik genetyczny odgrywa często kluczową rolę. Jeżeli nasi rodzice albo rodzeństwo przebyli zawał lub udar albo też mieli zdiagnozowane choroby naczyniowo-sercowe leczone poprzez zabiegi chirurgiczne wykonywane na sercu, aorcie czy tętnicach szyjnych, oznacza to, że posiadamy dodatkowy czynnik ryzyka.
Takich czynników ryzyka jest więcej. Kto przede wszystkim powinien udać się na konsultację do kardiologa?
Oprócz wywiadu rodzinnego obciążonego incydentami sercowo – naczyniowymi, do podstawowych czynników ryzyka należą: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wysoki poziom lipidów (zwłaszcza cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL) we krwi czy palenie papierosów. Występowanie kilku z tych czynników jest szczególnie groźne dla mężczyzn średnio po 60-tym roku życia i kobiet w wieku około – menopauzalnym. Nie zapominajmy też, iż raz przebyty zawał serca, czy udar mózgu powinien zmobilizować nas do przestrzegania zasad prewencji wtórnej, w myśl których należy przestrzegać terminów okresowych kontroli kardiologicznych. Na konsultację powinny zdecydować się również osoby intensywnie pracujące, w średnim wieku, które zauważyły u siebie spadek formy fizycznej, duszności i ciągłe zmęczenie, a także osoby będące pod wpływem silnego stresu fizycznego i emocjonalnego, które odczuwają bóle w klatce piersiowej. Trzeba bowiem pamiętać, że istnieją ostre zespoły wieńcowe spowodowane silnym stresem (np. zespół takotsubo), które występują u osób bez jakichkolwiek wcześniejszych nieprawidłowości sercowych i nawet koronarografia wykonana w takim przypadku nie wykazuje zwężeń w tętnicach wieńcowych.
Problemy z sercem nie dotyczą więc jedynie osób w podeszłym wieku.
Oczywiście, że nie. Często zdarzają się przypadki, kiedy do szpitali trafiają młodzi ludzie z ostrymi zespołami wieńcowymi. Przyczyny tego mogą być różne: uwarunkowania genetyczne, wrodzone malformacje naczyń wieńcowych, nieodpowiedni tryb życia…
Czyli?
Wspominałam już o dużym stresie, czy o paleniu papierosów. Zagrożeniem jest też szkodliwa, bogata w tłuszcze zwierzęce dieta, nadmierne spożycie alkoholou, czy brak aktywności fizycznej i wiążąca się z tym nadwaga i otyłość. Zdarza się również, że młodzi ludzie nadużywają substancji stymulujących. Mogą to być narkotyki, jak amfetamina czy kokaina, ale także bardzo popularne napoje energetyzujące. Spożywanie ich w nadmiernych ilościach przez osoby z predyspozycją do chorób serca może przynieść katastrofalne efekty.
Ludzie często bagatelizują początkowe objawy schorzeń sercowo - naczyniowych, albo zniechęcają się informacją o odległych terminach wizyt u specjalistów. Co mogłoby im zaproponować Wrocławskie Centrum Medyczne?
Przede wszystkim, czas oczekiwania na wizytę jest tu znacznie krótszy, niż w wielu innych placówkach. Jeżeli trafia do nas osoba, która nie ma jeszcze zdiagnozowanych i udokumentowanych chorób serca, to najpierw oferujemy jej podstawową konsultację kardiologiczną z EKG. Na tej podstawie, w celu zdiagnozowania przyczyny dolegliwości, pacjentowi może zostać zaproponowane dodatkowe badanie, np. test wysiłkowy na bieżni, Holter EKG oraz Holter ciśnieniowy, badanie przepływów szyjnych i w kończynach dolnych czy ECHO – STRESS serca. Ponieważ Centrum we Wrocławiu pełni przede wszystkim funkcje konsultacyjno – diagnostyczne, na badania inwazyjne kierujemy do innych placówek.
Jednym z Państwa celów jest propagowanie profilaktyki chorób sercowo – naczyniowych. Na czym ma polegać projekt „Zdążyć przed zawałem”?
Ideą projektu jest dotarcie do osób, które nie mają jeszcze zdiagnozowanych chorób serca, ale odczuwają niepokojące dolegliwości. Chcielibyśmy zaproponować im pakiet podstawowych badań kardiologicznych, takich jak próba wysiłkowa, USG serca, przepływy szyjne, a w miarę potrzeby także badania Holter EKG i Holter ciśnieniowy oraz podstawowe dla kardiologa badania krwi: morfologię, lipidy, cukier, TSH.
Jeżeli uda nam się nawiązać współpracę z Urzędem Miasta, takie badania mogłyby być częściowo finansowane przez gminę, a częściowo przez osoby prywatne lub kupowane w pakietach przez pracodawców. Naszym celem jest objęcie "projektem startowym" grupy 500 mieszkańców Wrocławia.
Dziękuje za rozmowę
