Wioska Zawarra leży w buszu, kilkanaście kilometrów od drogi międzymiastowej w południowo-zachodniej części Burkina Faso. Droga do niej jest trudna, pełna wybojów, zapylona. W tej wiosce urodziła się matka znanego reżysera Abdoulaye Dao. Dao poznałam przed kilkoma laty przygotowując materiał o kinie w tym kraju. To gdzieś w tamtym czasie rozpoczęła się międzykulturowa przygoda, która swój finał ma mieć w tym roku na Brave Festival. Z tej wioski festival zaprosił do Wrocławia grupę Masek Nuna, tancerzy rytualnych. Ich społeczność to jedna z tych nielicznych już w Afryce, które wciąż z powodzeniem bronią się przed utratą swej tradycji, przed obcymi im religijnie i kulturowo wpływami.
W ich rycie maska ma fundametalne dla ludzkiego życia znaczenie, stanowiąc łącznik między Bogiem a społecznością, między żyjącymi a ich przodkami. Nuna nie są politeistami, mają jednego Boga, który przyjmuje różne postacie od wartko płynącego strumienia po zwierzęta z buszu. To dlatego maski są zoomorficzne, przybierają postacie antylop, lwów, bawołów, ptaków,czy małp. Maska towarzyszy człowiekowi zarówno w poszczególnych etapach życia, jak pogrzeb i inicjacja, a także przy zmianach pór roku - po sezonie prac na roli oraz w życiu codziennym, gdzie ma także za zadanie rozweselać, przynosić radość.
W animistycznym plemieniu Nuna ludzie wierzą w siłę natury i w jej opiekuńcze bóstwa. Uważają, że wszystko wokół nas posiada duszę, żyje. I daje nam siłę, byśmy mogli pokonać przeszkody na drodze do szczęśliwego, harmonijnego życia.
Wyjście Masek jest kilkudniowym świętem dla całej wioski. Na przełomie lutego i marca tancerze-Maski i wiodący je w rytualnej ceremonii muzycy, wychodzą na place i ścieżki, na podwórza i w cień wielkich drzew w Zawarra. Mieszkańcy podążają za nimi, by towarzyszyć im w ich dziękczynnym tańcu za udane zbiory na roli.
W tym roku zostałam zaproszona przez społeczność Zawarra, by uczestniczyć w ich rycie. W ponad 40-stopniowym upale, z aparatem w ręku, stałam się świadkiem niecodziennego, pięknego zdarzenia: przenikania magii Masek w życie zwykłych ludzi.
Zrealizowany podczas tego rytuału w wiosce Zawarra na przełomie lutego i marca tego roku fotoreportaż będzie prezentowany na wystawie we wrocławskim Muzeum Etnograficznym.
Na ponad dwudziestu czarno-białych fotogramach zapisane zostalo kilkudniowe życie wioski podczas ceremonii – taniec Masek, korowody całej społeczności przez wioskę podążającej za tancerzami i muzykami, chwile zmęczenia, zabawy i radości ludzi, chwile lęku, gdy z Maskam, i z rytem oswaja się małe dzieci. Czarno-białemu foreportażowi towarzyszą duże kolorowe fotografie pokazujące niezwykłe barwy zarówno strojów rytualnych, jak otoczenia wioski.
Magda Podsiadły
Autorka Magda Podsiadly wychowywała się w Gwinei w Afryce Zachodniej, jest dziennikarką wrocławskiego oddzialu Gazety Wyborczej. Od 1996 roku podróżuje do Afryki jako fotograf i dziennikarz. Ma na koncie kilkanaście indywidulanych i kilka zbiorowych wystaw, pisze o teatrze i kinie w Afryce Zachodniej.
Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu / 11 czerwca - 10 lipca 2010
